Жил-был маленький козлёнок, который научился считать до десяти. Однажды он подошёл к озерцу и вдруг увидел себя в воде. Он удивлённо остановился и долго смотрел на себя.
– Раз! – сказал Козлёнок.
Это услышал Телёнок.
– Что ты делаешь? – спросил он.
– Я сосчитал сам себя, – ответил Козлёнок.
— Хочешь, я и тебя сосчитаю?
– Если это не больно, сосчитай, – сказал Телёнок.
– Это совсем не больно. Я – это раз, ты – это два.
Один, два!
– Ме-е-е! Ма-а-ма! – заплакал Телёнок. – Козлёнок
меня посчитал.

– А что это такое? – сердито промычала Корова.
– Я научился считать до десяти, – сказал Козлёнок. –
Вот послушайте: один – это я, два – это Телёнок, три –
это Корова. Один, два, три!
– Ой, он и тебя сосчитал! – заплакал Телёнок.
Корова с Телёнком бросились на Козлёнка. Тот испугался и побежал по лужайке. А за ним – Корова с Телёнком.

Задания.

1. Вспомним, как называются мамы и детёныши.
   бык, корова, телёнок                     баран, овца, ягнёнок
   волк, волчица , волчонок                                       петух, курица, цыпленок
   слон, слониха , слоненок                                         козёл, коза, козленок
   медведь, медведица , медвежонок                       кот, кошка , котенок
2. Вопросы.

Кто научился считать до десяти? козленок.
Как Козлёнок себя сосчитал? Раз
Что предложил Козлёнок Телёнку? Что ответил Телёнок? Хочешь я тебя посчетаю. Если это не больно, сосчитай
Почему телёнок заплакал? Потомучто козленок не посчетал.

Часть 2

Неподалёку гулял Бык.
– Почему вы бежите за этим малышом? – громко сказал Бык.
– А он нас считает! – заплакал Телёнок.
– Один – это я, два – это Телёнок, три – это Корова, четыре – это Бык. Один, два, три, четыре! – крикнул Козлёнок.
– Ой, он и тебя сосчитал! – снова заплакал Телёнок.
– Ну, это ему даром не пройдёт, – заревел Бык и вместе с другими побежал за Козлёнком.
– Куда вы спешите? – закричал Конь, увидев их.
– Мы бежим за Козлёнком, – ответила Корова.
– Он нас считает, – снова заплакал Телёнок.
– А кто ему разрешил? – заревел Бык.

– А как же он это делает? – спросил Конь.
– Очень просто, – сказал Козлёнок, – Вот так! Один – это я, два – это Телёнок, три – это Корова, четыре – это Бык, а пять – это Конь. Один, два, три, четыре, пять!
– Ой, он и тебя сосчитал! – заплакал Телёнок.
– Ну, погоди же! – закричал Конь и поскакал вслед за Козлёнком.
– Хрю-хрю-хрю! Куда это вы все? – спросила любопытная Свинья.
– Мы бежим за Козлёнком, – сказал Телёнок. – Он нас считает.
– А как он считает? – спросила Свинья.
– Очень просто! – воскликнул Козлёнок.
Один – это я, два – это Телёнок, три – это Корова, четыре – это Бык, пять – это Конь, а
шесть – это Свинья. Один, два, три, четыре, пять, шесть.
– Ой, он и тебя сосчитал! – заплакал Телёнок.

Ответьте на вопросы.

1. Что сказал Бык? Почему вы бежите за этим малышом? – громко сказал Бык.
2. Почему Бык разозлился? Потомучто козленок не пасчитал.
3. Что спросила Свинья? Хрю-хрю-хрю! Куда это вы все?

Часть 3.

Все добежали до речки. А там стоял небольшой кораблик. В нём были Петух, Собака, Баран и Кот. Петух был капитаном, Собака – матросом, Баран – юнгой, а Кот – поваром.
– Остановитесь! – закричал Петух.
Но было уже поздно. Козлёнок прыгнул в кораблик, остальные за ним. Ох и испугался же Петух!
–Ку-ка-ре-ку! Помогите! Кораблик тонет! – закричал он. – Кто из вас умеет считать?
– Я умею, – сказал Козлёнок.
– Тогда посчитай всех нас поскорее! В кораблик может сесть только десять пассажиров.
– Скорее считай, скорее! – закричали все вместе. И Козлёнок начал считать:

– Один – это я, два – это Телёнок, три – это Корова, четыре – это Бык, пять – это Конь, шесть – это Свинья, семь – это Кот, восемь – это Собака, девять – это Петух, десять – это Баран.
– Ура Козлёнку! Урааа! – закричали все.
Пассажиры вышли на другом берегу. А Козлёнок остался работать на кораблике контролёром. Он стоит и считает пассажиров.

Задания:

Вспомним и напишем:
у коровы – телёнок

 у гуся – гусяата

у собаки – щенок

у курицы – цепленок
у лошади – лошадка

у свиньи – порасенак

 у кошки – катята

у утки – утяата

 у козы – козяата

Вопросы:

1.Кто научился считать? козленок
2.Кого посчитал Козлёнок? Один – это я, два – это Телёнок, три – это Корова, четыре – это Бык, пять – это Конь, шесть – это Свинья, семь – это Кот, восемь – это Собака, девять – это Петух, десять – это Баран.
3.Кто не хотел, чтобы его посчитали? Телёнок
4.Кем стал Козлёнок? Козлёнок остался работать на кораблике контролёром.
5.Кто вам больше всего понравился? Почему? Казленок. Потомучто он сам научился посчитать.

Из данных слов составь предложения. Запиши их.
В конце каждого предложения поставь точку, восклицательный
или вопросительный знак.
1.может, Кораблик, только, выдержать, пассажиров, десять

Караблик может только десять пассажиров.

2.вы, малышом, Почему, этим, бежите, за

Почему вы бежите за етим малишом.

3.сосчитай, нас, Тогда, поскорее, всех

Тогда сашитайте нас всех поскорее.

4.остался, Козлёнок, на, контролёром, кораблике, работать

Козленок остался на караблике работать контролёром.

Ես կարդում եմ «ՀԵՔԻԱԹՆԵՐԻ ՇՔԱՀԱՆԴԵՍ» գիրքը: Այդ գրքի մեջ կա 5 հեքիաթներ: Գրքի մեջ կա «Ոսկի Քաղաքը» «Գեղեցկուհի Վասիլիսան» «Փոքրիկ Ձկնորսը» «Լուսերեսն ու Վարդերեսը» «Սագարած Աղջիկը»:«ՀԵՔԻԱԹՆԵՐԻ ՇՔԱՀԱՆԴԵՍԸ» գրել է «ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆԸ»: Այդ գրքից ես այժմ կարդացել եմ «ԳԵՂԵՑԿՈՒՀԻ ՎԱՍԻԼԻՍԱՆ» և «ՈՍԿԻ ՔԱՂԱՔԸ»:

Եվ հիմա կարդում եմ Փոքրիկ Ձկնորսը:

ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԹՈՒՄԱՆՅԱՆԻ ՄԱՍԻՆ:

Հովհաննես Թումանյան

Նա ծնվել է 1869 թվականին փետրվարի 7-ին:  Նա ծնվել է Դսեղ գյուղում: Եղել է Թիֆլիսի նահանգ: հայ բանաստեղծ, արձակագիր, գրական, ազգային և հասարակական գործիչ։ Գրել է բանաստեղծություններ, պոեմներ, քառյակներ, բալլադներ, պատմվածքներ ու հեքիաթներ, ակնարկներ, քննադատական ու հրապարակախոսական հոդվածներ, կատարել է թարգմանություններ, մշակել է «ՍԱՍՆԱ ԾՌԵՐ» դյուցազնավեպի «Սասունցի Դավիթ» ճյուղը։ Համարվում է ամենայն հայոց մեծ բանաստեղծ։ Հովհաննես Թումանյանը ծնվել է 1869 թվականի փետրվարի 19-ին Լոռվա Դսեղ գյուղում։ 1877-1879 թվականներին Թումանյանը սովորել է Դսեղի ծխական դպրոցում։ 1879-1883 թվականներին սովորել է Ջալալօղլու (այժմ Ստեփանավան) նորաբաց երկսեռ դպրոցում։ 1883 թվականից բնակվել է Թիֆլիսում։ 1883-1887 թվականներին սովորել է  Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում, սակայն նյութական ծանր դրության պատճառով 1887 թվականին կիսատ թողնելով ուսումը՝ աշխատել է Թիֆլիսի հայ եկեղեցական դատարանում, այնուհետև Հայ Հրատարակչական միության գրասենյակում (մինչև 1893 թ.)։ 1893 թվականից աշխատակցել է «Աղբյուր», «Մուրճ», «Հասկեր», «Հորիզոն» գրական պարբերականներին։ 1899 թվականին նրա նախաձեռնությամբ Թիֆլիսում ստեղծվել է «Վերնատուն» գրական խմբակը, որի անդամներն էին Հովհաննես Թումանյանը, Դերենի Դերմիճյանը, Լևոն Շանթը, Ղազարոս Աղայանը, Ավետիք Իսահակյանը, Նիկոլ Աղբալյանը և ուրիշներ։ Որոշ ընդմիջումներով խմբակը գործել է մինչև 1908 թվականը։ 1912 թվականին Թումանյանն ընտրվել է նորաստեղծ Հայ գրողների կովկասյան ընկերության նախագահ, իսկ 1918 թվականին՝ Հայոց հայրենակցական միությունների միության (ՀՀՄՄ) նախագահ։ Առաջին համաշխարային պատերազմում (1914-1918 թթ.) հայ ժողովրդի կրած վնասները հաշվելու և Փարիզի հաշտության խորհրդաժողովին (1919-1920) ներկայացնելու նպատակով ՀՀՄՄ-ն 1918 թվականին ստեղծել է Քննիչ հանձնաժողով՝ Թումանյանի գլխավորությամբ։ 1912-1921 թվականներին եղել է Հայ գրողների կովկասյան միության նախագահ։ Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո նախագահել է Հայաստանի օգնության կոմիտեն (1921-1922)։ 1921 թվականի աշնանը Թումանյանը մեկնել է Կոստանդնուպոլիս՝ հայ գաղթականների համար օգնություն գտնելու նպատակով։ Մի քանի ամիս մնալով այնտեղ՝ նա վերադառնում է հիվանդացած։ Մահացել է 1923 թվականին՝ Մոսկվայում։ Թումանյանի ստեղծագործությունների հիման վրա նկարահանվել են մի շարք , ինչպես ֆիլմեր նաև ստեղծվել են Անուշ (1912) և Ալմաստ (1930) օպերաները։

ԱՀԱ ՄԻ ԳՐՔԻ ԷՋ

Գեղեցկուհի Վասիլիսայի մե էջ:

Լինում է չի լինում մի վաճառական. տասներկու տարվա մի պսակված է լինում, ունեմնում է միայն մի աղջիկ, անունը դնում Գեղեցկուհի Վասիլիսա: Վասիլիսայի ութ տարին լրացած մայրը մեռնում է: Մեռնելիս աղջկան կանչում է և ասում:

-Լսիր Վասիլիսա միտդ պահիր ու կատարիր իմ վերջին խոսքը: Ահա ես մեռնում եմ ու իմ մայրական օրհնությյան հետ էս տիկնիկն եմ թողնում քեզ: Միշտ մոտտ կպահես ու հետտ, ոչմեկի չտաս ու ցույց չտաս, իսկ մի ցավ կամ վիշտ ունեցած ժամանակդ կերակուր կտաս իրեն, կկերակրես ու խորհուրդ կհարձնես: Կուտի ու կասի թե ինչ ճար ու հնար անես քո ցավին: Ասում է աղւկան ու մեռնում: Կնոջ մահից հետո ինչպես սովորույթն է վաճառականը սուգ է առնում պահում հետո սկսում է մտածել, որ նորից ամուսնանա: Ու ամուսնանում է մի մեծ այրի կնոջ հետ: Ես այրին էլ ինքը հասկն առած կին է լինում, համարյա թե Վասիլիսային հասակակից էլ երկու աղջիկ է ունենում:

Кто забрался на стол, когда мальчик Вова спал?

Котёнок

Мышонок

Паучок

Сверчок

Почему Мышонок хотел сгрызть Карандаш? Потому что …

Мышонок вредный

У Мышонка чешутся зубки

У Мышонка большие уши

Мышонок серый

Когда Карандаш нарисовал круг с дырочками, Мышонок решил, что он рисует …

Сыр

Печенье

Сардельки

Кошку

Когда Карандаш нарисовал второй круг, Мышонок подумал, что он нарисовал …

Яблоко

Сыр

Капусту

Помидор

На что были похожи овалы, нарисованные Карандашом?

Сыр

Печенье

Сардельки

Кошку

Что сделал испуганный Мышонок, когда увидел на рисунке настоящую Кошку?

Побежал под кровать

Рассмеялся

Стал сам рисовать

Убежал в свою норку

(ՀՆԴԿԱԿԱՆ)

1

ժուկով-ժամանակով Հնդկաստանի Բենարես քաղաքում տիրելիս է լինում Ուքանա թագավորը։ Օրերից մի օր մեռնում է նրա սիրելի կինը։ Դժբախտ թագավորը չի կարողանում մխիթարվի ոչ մի բանով, իրեն որսորդության է տալի։ Մի անգամ էլ, երբ որսի է դուրս գալի, անտառում մի գեղեցիկ փոքրիկ աղջիկ է գտնում։ Ուրախանում, աշխարհքով մին է լինում, առնում տուն է բերում, որդեգրում, անունը դնում Քանաքարա։

2

Մեծանում է Քանաքարան, դառնում է տխուր թագավորի միակ մխիթարանքը։ Երբ հասնում Է ամուսնության ժամանակը, թագավորը հրավիրում-հավաքում է իր երկրի երիտասարդ արքայազուններին ու իշխանազուններին, որ նրանց միջից ընտրություն անի Քանաքարան։ Բայց աղջիկը դուրս չի գալիս իր սենյակից։

— Հայրիկ,— ասում է,— գիշերս մորս հոգին երազ եկավ ինձ։ Ասավ. Քանաքարա, շատ-շատերը կխնդրեն քու ձեռքը, չխաբվես ոչ գեղեցկության, ոչ քաջության, ոչ հարստության, որովհետև անբախտ կլինես, որին էլ ընտրես քեզ ամուսին, ընտրի միայն նրան, ով իր կյանքում գոնե մի անգամ եղած կլինի Ոսկի քաղաքում։

— Շատ լավ, աղջիկս,— ասում է բարի ծերունին.— իմաստուն են երազները, ու մորդ հոգին քո երջանկության համար է խոսում։ Ես էդպես էլ կհայտնեմ հավաքված փեսացուներին, ինչպես ազդել է երազը ու ինչպես քու սիրտն է ուզում։ Նրանք աշխարհք տեսած մարդիկ են, և անշուշտ նրանց մեջ կգտնվեն էնպեսները, որ իրենց կյանքում գոնե մի անգամ եղած են Ոսկի քաղաքում։

Էսպես էլ հայտնում է թագավորը հավաքված արքայազուններին ու իշխանազուններին։ Երբ Ոսկի քաղաքի անունը լսում են, ամենքը նայում են իրար երեսի ու զարմանքով վեր են քաշում ուսերը։

— Էդպես քաղաք մենք չենք էլ լսել մեր օրում, ուր թե տեսել…

Նստում են ձիանքը ու իրար ետևից հեռանում, ցրվում իրենց աշխարհքները։

3

Բենարեսում մի երիտասարդ է լինում Դիվանա անունով։ Մի շռայլ, զվարճասեր երիտասարդ է լինում Դիվանան։ Իր կարողությունը խնջույքներում ու քեֆերում վատնած, դատարկ, ձանձրացած կյանքից ու աշխարհքից։ Հենց որ թագավորի աղջկա որոշումը լսում է, մտածում է.

— Այ քեզ լավ դեպք՝ աշխարհքում մի քիչ էլ զվարճանալու, միանգամից և կհարստանաս, և գեղեցիկ կին կունենաս։ Եվ ինչպես ոչ ոքի մտքով չի անցել գնա ասի՝ տեսել է Ոսկի քաղաքը ու ամուսնանա հետը։

Վեր է կենում, շիտակ գնում Ուքանա թագավորի պալատը։

— Հայտնեցեք չքնաղ Քանաքարային, որ ես, երիտասարդ Դիվանաս, եղել եմ Ոսկի քաղաքում։

Ամբողջ պալատը թնդում է ցնծությունից, վերջապես եկավ սպասած հերոսը։

— Ներս համեցեք,— խնդրում են դրանիկները ու ներս են տանում երիտասարդին գեղեցիկ Քանաքարայի մոտ։ Քանաքարան խնդրում է նրան, որ պատմի, թե ինչ բան է Ոսկի քաղաքը։ Ու Դիվանան սկսում է իր սուտ պատմությունը.

— Ոսկի քաղաքը… էլ մի՛ ասի, տիրուհի, թե ինչ զարմանալի թան է էդ Ոսկի քաղաքը, որ ես ընկա մեջը… Առևտրական գործերով անցնում էի աշխարհքից աշխարհք, հազար ու մի աշխարհ ընկա, հազար ու մի քաղաք տեսա՝ հազար ու մի հրաշալիքներով լիքը… Մի անգամ էլ, մի աշխարհքում, որի անունը լեզվիս ծերին է և հիմի կասեմ որտեղ որ է, տեսնեմ հեռվում մի ահագին տարածություն վառվում է արևի տակ, ինչպես մի հսկայական հրդեհ։

— Էս ի՞նչ հրաշք է,— հարցնում եմ ընկերներիս։

— Ոսկի քաղաքն է,— ասում են ինձ։

Ճշմարիտ որ Ոսկի քաղաք… Մոտենում ենք, ի՜նչ տեսնենք՝ տները ոսկի, ծառերը ոսկի, փողոցները ոսկի… Մարդիկ էլ ոչ աշխատում են, ոչ չարչարվում են, նստած ուտում-՚խմում ՛են…

— Դուրս արեք էս անամոթ ստախոսին,— բարկացած կանչում է Քանաքարան։

Վզին տալով դուրս են անում երիտասարդ Դիվանային և պալատը նորից ընկղմվում է տխրության մեջ…

4

Բայց էն օրվանից, ինչ երիտասարդ Դիվանան տեսնում է գեղեցիկ Քանաքարային, սիրահարվում, փոխվում, դառնում է բոլորովին ուրիշ մարդ։ Քունը փախչում է նրա աչքերից, գիշեր-ցերեկ միայն էն է մտածում, որ գնա՜, գնա՜, գնա՜, գտնի Ոսկի քաղաքը, ուր ուզում է լինի, ու գա պատմի Քանաքարային։ Թողնում է տուն ու տեղ, հերն ու մեր, գլուխը փեշն է դնում՝ գնում, որտե՞ղ ես, Ոսկի քաղաք, քեզ եմ գալի։ Գնում է, գնում, ամեն պատահողի հարց ու փորձ է անում, ոչով չի էլ լսել Ոսկի քաղաքի անունը, ուր մնաց թե տեղն ասեր։

5

Մի օր էլ Դիվանան հոգնած, տխուր անց է կենում մի խոր անտառով։ Տեսնում է մի ծառի վրա նստած մի մեծ արծիվ։ Նետն ու աղեղը պատրաստում է որ զարկի, մին էլ աստծու հրամանով արծիվը լեզու է առնում, ասում.

— Ինչո՞ւ ես ինձ սպանում, ով բարի մարդ, առանց էն էլ վիրավորված եմ ես։ Որսկանի նետը մտել է թևիս տակը, անտանելի ցավ է տալի ու արյունաքամ է անում ինձ։ Եթե գթաս, նետը հանես ու առողջացնես ինձ, ես քեզ էն լավությունը կանեմ, ինչ որ միայն արծիվը կարոդ է անել։

Զարմանում է երիտասարդ Դիվանան, թե ինչպես է անլեզու հավքը խոսում մարդկային լեզվով, ապա ուշաբերվելով մոտ է գնում, զգույշ ծառիցը վեր է բերում վիրավոր արծվին, նետը հանում է թևի տակից ու տանում անտառում մի խրճիթ, սկսում է բժշկել։

Արծիվը առողջանում է ու դիմում է Դիվանային.

— Ես խոսք տվի, թե քեզ էն լավությունը կանեմ, ինչ որ միայն արծիվը կարող է անել։ Խոսք եմ տվել ու խոսքս խոսք է, պետք է կատարեմ՝ ինչ էլ որ սիրտդ ուզի, լեզուդ ասի։ Ասա տեսնեմ՝ ի՞նչ ես ուզում։

Ու նստում է երիտասարդը, պատմում արծվին իր պատմությունը, աղաչում, որ իրեն տանի Ոսկի քաղաքը։

— Դժար բան ուզեցիր, բայց արծվի համար չի դժարը։ Դուա միայն ամուր կաց իմ մեջքին, դեռ ճրագները չվառած քեզ վեր կբերեմ Ոսկի քաղաքում,— ասում է արծիվը ու վեր թռցնում երիտասարդին։

Բաց է անում իր հսկայական թևերը, բարձրանում է մինչև ամպերը, սլանում հեռո՜ւ դեպի արևլուս։ Երկյուղից ու արագությունից գրեթե շնչասպառ է լինում, ուշքից գնում է Դիվանան։ Մին էլ էնտեղ է ուշքի գալի, որ արծիվը ծղրտում է.

— Ահա Ոսկի քաղաքը,— ու իջեցնում է գետին։

6

Աչքը բաց է անում Դիվանան։ Առջևը, կանաչ այգիների մեջ թաղված, տարածվում է մի քաղաք։ Կապույտ գետը ոլորվելով անցնում է նրա միջից։ Հեռվից շատ ծանոթ քաղաքների նման մի քաղաք և էն էլ փոքրիկ քաղաք։ Առաջ է գնում։ Չորս կողմը բարելից այգիներ, զմրուխտ կանաչ, հազարագունի ծաղիկներ։ Օդը լիքն է թարմությունով ու բուրմունքով, թռչունների ծլվլոցով ու ջրերի կարկաչով, և նրանց հետ միախառնվելով հնչում են մարգերում ու այգիներում աշխատողների երգերը.

Ա՜խ, ի՜նչ լեն է աշխարհքն ազատ
Էս կյանքի համար, ամենքի համար.
Ի՜նչքան լիքն է, ի՜նչքան առատ
Էս կյանքի համար, ամենքի համար։

Ա՜խ, ի՜նչ լավն է աշխատանքը,
Առողջ ձեռքով, խաղաղ հոգով,
Ի՜նչ անուշ է հոսում կյանքը
Լիքը սիրով, ծաղկով, երգով։

«Երջանիկ մարդիկ», մտածում Է Դիվանան ու դիմում է նրանց.

— Ասացեք, աղաչում եմ, ով երջանիկ մարդիկ, ի՞նչ է էս քաղաքի անունը:

— Ոսկի քաղաքն է սա, բարի օտարական։

— Իսկ դուք ծառանե՞ր եք, որ բանում եք ձեր տերերի այգիներում, թե՞…

— Մենք տեր ու ծառա չգիտենք։

— Իսկ ձեզ ո՞վ է կառավարում։

— Գոհար թագուհին։

— Շատ զորեղ թագուհի է երևի։

— Այո՛, նա գիտի երջանկացնելու գաղտնիքը։

— Արդյոք կարելի՞ է նրան տեսնել։

— Նրա դուռը բաց է ամենքի առջև, իսկ օտարականներին միշտ նրա մոտ են տանում, և քեզ էլ կհրավիրեն անշուշտ։

7

Ճշմարիտ որ, ներս է մտնում քաղաքը թե չէ, Դիվանային խնդրում են Գոհար թագուհու ապարանքը։ Ապարանքում երբ կերակրվում է, կազդուրվում ու հանգստանում, հրավիրում են թագուհու մոտ։ Թագուհին մի շատ բարի ու ազնիվ կին է լինում և էնքան չքնաղ, որ հրեղեն-փարեղեն մի արարած է թվում Դիվանային։ Կախարդ որ կախարդ, հենց մի տեսնելով կախարդում է նրան։

— Ի՞նչն է քեզ բերել մեր աշխարհքը, երիտասարդ օտարական,— հարցմունք է անում Դիվանային.— վի՞շտն է քեզ հալածում, թե՞ բախտն է առաջնորդում, և ինչո՞վ կարոդ ենք օգտակար լինել քեզ։

Թագուհու ազնվությունից ու հարցմունքից ոգևորված, Դիվանան սրտաբաց պատմում է մի առ մի, թե ով է ինքը, ինչ է եկել իր գլուխը ու ինչպես է հասել Ոսկի քաղաքը։

— Միշտ լավ է,— ասում է թագուհին,— երբ մարդիկ թողնում են իրենց վատ սովորություններն ու կրքերը, լցվում են բարձր կարոտով ու ձգտում են, գնում են հասնելու մի բարձր նպատակի: Թե կհասնեն, լավ, թե չեն հասնի, դարձյալ միշտ լավ է ու լավ, որովհետև կյանքը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ ձգտումն ու ճանապարհ։

— Իսկ երջանկությունը…

— Աշխատել լավ ճանապարհի վրա ու գոհ լինել իր ունեցածով։

— Է՞դ է երջանկությունը.

— Ուրիշ ոչինչ։

— Իսկ ես կարծում էի՝ ձեր քաղաքը լիքն է ոսկով, և նրանից է, որ գոհ ու երջանիկ են ձեր մարդիկը,— հայտարարում է զարմացած Դիվանան։

— Ոսկի՞,— քմծիծաղ է տալի Գոհար թագուհին.— Ոսկին մետաղ է, որ հողից է դուրս գալի, երջանկությունը զգացմունք է, որ սրտի՛ց է բխում։ Ի՞նչ կապ կա նրանց մեջ։

— Իսկ ես կարծում էի՝ ահռելի բանակ ունեք և զենքի ուժով եք պահպանում ձեր երկրի սքանչելի կարգն և խաղաղությունը,— շարունակում է Դիվանան։

— Օ՛, երբեք։ Ահն ու սպառնալիքը և խաղաղությունը իրար չեն տեսել և միասին չեն ապրում։

— Իսկ ես կարծում էի, թե դուք հազարավոր ոսկեգմբեթ տաճարներ ունեք, նրանց մեջ անդադար աղոթում են ձեր հոգևոր հայրերը ու աստծու աչքը քաղցր են պահում ձեզ վրա։

— Ոչ, բարեկամ, մենք բնության ընդարձակության մեջ ենք պաշտում նրան և միջնորդներ չենք ճանաչում մեր հոգու ու նրա մեջ։

— Սքանչելի երկիր,— բացականչում է Դիվանան, հիշում է իր հայրենի երկիրն ու ընկնում է մտքի տունը։

Ապա թե տանում է կախարդ թագուհին, ման ածում Դիվանային իր ապարանքի սրահները։ Սրահներից մեկում Դիվանան տեսնում է պատիցը կախած մի աղջկա պատկեր։

— Վա՛հ, ի՛նչքան նման է,— բացականչում է ու մնում է առաջը քարացած։

— Ո՞ւմ նման է։

— Նրա…

— Ո՞վ է նա։

— Քանաքարան… իմ Քանաքարան…

— Բայց ո՞վ է Քանաքարան։

— Քանաքարան, թագուհի, հենց էն աղջիկն է, որի մասին քեզ պատմեցի։ Նրա համար եմ ես հեռացել իմ հայրենի երկրից, ընկել աշխարհքից աշխարհք ու արծվի թևով հասել Ոսկի քաղաքը և կրկին պետք է վերադառնամ նրա մոտ։

— Ինչո՞ւ ես վերադառնում, ազնիվ Դիվանա,— խոսում է գեղեցիկ թագուհին;— Մի՛ վերադառնա, Դիվանա, մնա մեզ մոտ. ապրի մեզ հետ։ Մի՞թե ավելի փարթամ չէ Ոսկի քաղաքը, մի՞թե հոյակապ չեն էս ապարանքները, մի՞թե հրաշալի չեն էս կախարդական այգիները…

— Ոչ, թագուհի, չեմ կարող։

— Մի՞թե գեղեցիկ չեմ ես…

— Ոչ, չի լինելու որ չի լինելու։

Էն ժամանակ թագուհին պատվիրում է, նավ են պատրաստում ու ճանապարհ են դնում Դիվանային դեպի իր հայրենի երկիրը, դեպի Քանաքարան։

8

Ճանապարհին ծովում սաստիկ ալեկոծություն է վեր կենում, նավը գցում է մի կղզի։ Մի կանաչ կղզի՝ լիքն ամեն բարիքով ու ամեն գեղեցկությունով։ Բայց ամենից գեղեցիկը լինում է նրա ջահել տիրուհին, որ Դիվանային առաջարկում է ամուսնանա իր ձետ, թագավորի էն ազատ ու առատ աշխարհում։

— Չեմ կարոդ, նազելի տիրուհի,— հրաժարվում է Դիվանան։— Ես դարձյալ իմ ճանապարհն եմ շարունակելու, ինչ ուզում է լինի, դեպի իմ հայրենի տունը, դեպի իմ Քանաքարան, որ չեմ փոխելու ոչ ոքի և ոչ մի թագավորության հետ։

Էս ասելու հետ հենց աչքը ճպում է Դիվանան, մին էլ բաց է անում, կղզում տիրուհու փոխարեն առաջը կանգնած է Գոհար թագուհին։

— Մի՛ վախենա, Դիվանա, ու մի՛ զարմանա,— անուշ ժպտալով խոսում է նա։ — Տեսնո՞ւմ ես, Ոսկի քաղաքի թագուհին եմ ես՝ կախարդ Գոհարը։ Իմ աղջիկն է Քանաքարան։ Մանուկ հասակում Սև դևը նրան հափշտակեց ու տարավ։ Էն օրվանից ամեն եկվորի ինձ մոտ էի հրավիրում, հարց ու փորձ էի անում, պատկերն էի ցույց տալի, բայց ոչ ոք չէր իմանում, թե ուր է ընկել նա։ Եվ ահա դու եկար նրա սիրով ոգևորված ու վերադառնում ես, կրկին նրա մոտ։ Քո սերը փորձելու համար էր, որ ես քեզ արի էն ամեն առաջարկներն իմ քաղաքում։ Եվ դարձյալ քեզ փորձելու համար էր՝ ես առա ուրիշ կերպարանք, քեզ փորձելու համար ստեղծեցի էս փորձանքն ու էս վայելչությունները, որ լոկ երևույթ են միայն։ Այժմ ես հավատում եմ քեզ, հավատում եմ քո սերին ու քո բարությանը։ Դու, հիրավի, այժմ երջանիկ կանես և իմ Քանաքարային, և ամեն մարդու։ Վերջապես այժմ դու գիտես երջանկության գաղտնիքը։

Էս խոսքի հետ մի փետուր է կրակում կախարդ թագուհին և, սև ամպի նման, հակինթավոր թևերը փռած հայտնվում է մի մեծ արծիվ։

— Տա՛ր,— բացականչում է կինը, ու ամեն բան չքանում է Դիվանայի աչքից, այնինչ օդի մեջ հնչում է երգը.

Գոհ աշխարհքից, գոհ իր կյանքից,
Սիմուրղ հավքի զմրուխտ թևին,
Երջանկության հայրենիքից
Գնում է նա, գնում կրկին։

Գնում է նա վերածնված
Մաքուր սիրով, բարի սրտով,
Դեպի երկիրն իր նախահարց՝
Ցավերի տուն, արցունքի ծով։

Տանում է նա ուժը ոգու,
Անվերջ սերը, անհատ բարին,
Երջանկությունն ամեն մարդու,
Խաղաղություն ողջ աշխարհին։

9

Հոգու վրա է լինում Ուքանա թագավորը, որ արծիվը ծղրտում ու վեր է դնում Դիվանային իր հայրենի քաղաքի սահմանում։ Քաղաքն է մտնում Դիվանան ու գնում ուղիղ թագավորի ապարանքը։

— Հայտնեցեք գեղեցիկ Քանաքարային, որ ես, երիտասարդ Դիվանան, գալիս եմ Ոսկի քաղաքից։

Ընդունում են ներս։ Դեմքը տեսնելուն պես Քանաքարան բարկանում է իր ծառաների վրա։

— Մի՞թե չեք ճանաչում սրան, որ ներս եք թողել նորից։ Մի՞թե էն սրիկան չի սա, որ մի անգամ փորձեց ինձ խաբի և ահա նորից հանդգնում է, ուզում է հին խաղը խաղա։ Դուրս արեք իսկույն։

— Ապասի, չքնաղ Քանաքարա,— խնդրում է Դիվանան։— Հիրավի, ես նա էի, բայց էլ նա չեմ։ Ես այժմ Ոսկի քաղաքից եմ գալի, քո կախարդ մոր՝ Գոհար թագուհու, ապարանքիցն եմ վերադառնում, քո մանկության ննջարանում եմ եղել, ուր դեռ կախ է արած քո սիրուն պատկերը… Ես այժմ գիտեմ՝ ինչ բան է Ոսկի քաղաքը, ինչ է ոսկին և ինչ է երջանկությունը։ Ես այժմ գիտեմ երջանկության գաղտնիքը։— Եվ ամեն բան նստում պատմում է միառմի։

— Այժմ ես քոնն եմ,— բացականչում է Քանաքարան, ու աշխարհքով մին է լինում ուրախությունից։

Ուքանա թագավորն էլ շնչի է գալի, օխտն օր, օխտը գիշեր ամբողջ երկիրը կատարում է նրանց հարսանիքը։ Ամենքն ուրախանում են ու լիանում։ Էս ուրախությունը տեսնելուց հետո ծեր թագավորն էլ կյանքն ու արևը բաշխում է ապրողներին ու մեռնում։ Նրա տեղը թագավոր է նստում Դիվանան ու սկսում է իր երկիրը կառավարել էն կարգով, ինչ որ տեսել էր Ոսկի քաղաքում։ Ոսկի չկար նրա երկրում, բայց մարդիկ ապրում էին արդար աշխատանքով, գոհ ու երջանիկ իրենց ունեցածով։ Եվ էն ժողովուրդը, որ մի ժամանակ տրտնջում էր, թե աշխարհքը նեղ է ու ցավով լիքը, հիմա երգում էր ամեն տեղ.

Ի՜նչքան լեն է աշխարքն ազատ
Էս կյանքի համար, ամենքի համար.
Ի՜նչքան լիքն է, ի՜նչքան առատ
Էս կյանքի համար, ամենքի համար։

Ի՜նչ ազնիվ է աշխատանքը
Առողջ ձեռքով, խաղաղ հոգով,
Ի՜նչ թեթև է անցնում կյանքը
Լիքը սիրով, ուրախ երգով։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1.  Վերնագրի՛ր հատվածները:

2․ Յուրաքանչյուր հատվածի վերաբերյալ հարցեր կազմի՛ր:

3․ Մեղադրի՛ր և արդարացրո՛ւ Դիվանային:

4․ Ի՞նչը օգնեց Դիվանային փոխվելու:

5․Ո՞րն է երջանկության գաղտնիքը ըստ Գոհար թագուհու:

Թվի գտնելը, երբ հայտնի է նրա մասը

Դասարանական առաջադրանքներ 

1․ Հաշվի՛ր հատվածի երկարությունը՝ գիտենալով, որ նրա 1/5 մասը 12սմ է։ 

2․ Գտի՛ր այն թիվը, որի․ 

1/7 մասը 14 է 7x14=98

1/6 մասը 20 է 6x20=120

1/9 մասը 22 է  9x22=198

3․ Արտահայտի՛ր նշված միավորներով։ 

1/2կգ=  2000գ

1/30ժ= 1800ր

1/25մ= 25 մմ

1/40ց= 4000 գ

1/8օր= 192 ժ

4․ Ջրավազանում կա 800լ ջուր, որը կազմում է նրա տարողության  16 մասը։ Որքա՞ն է ջրավազանի տարողությունը։ 

12800

5․ Խանութում եղած ձմերուկի 14 մասը, որը կազմում է 2տ450կգ, վաճառվեց։ Որքա՞ն  ձմերուկ կար խանութում։ 

174 (4)

6․ 7 տուփի մեջ կա 84 մատիտ։ Քանի՞ այդպիսի տուփ է օգտագործվել 1500 մատիտ  տեղավորելու համար։

 

7․ 450կմ ճանապարհի 13 մասը ավտոմեքենան անցավ 50կմ/ժ, իսկ մնացած մասը՝ 75կմ/ժ արագությամբ։ Որքա՞ն ժամանակ նա ծախսեց այդ ճանապարհն անցնելու համար։ 

8․ Վերականգնի՛ր հավասարությունը։ 

12կմ120մ=*+1կմ220մ 

825մ48սմ=*+42մ90սմ

206մ4դմ=*-2մ8դմ

12սմ6մմ=*-10սմ6մմ

9․ Աստղանիները փոխարինի՛ր այնպիսի թվանշաններով, որ ստանաս անհավասարություն։ 

298<2**

7205>72**

5792<57**

Տնային առաջադրանքներ 

1․ Որքա՞ն է ամբողջ ճանապարհի երկարությունը, եթե նրա կեսը 1/2 5կմ է։

2․ Գտի՛ր այն թիվը, որի․ 

1/5 մասը 20 է 

1/10 մասը 1 է 

3․ Արտահայտի՛ր նշված միավորներով։ 

1/5սմ=  մմ

1/50կգ= գ

1/15ր=  վ

1/20դմ=  մմ

4․ Աննայի մտապահած թվի 1/9 մասը 20 է։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Աննան։ 

5․ Ծիրանի այգին գրավում է ամբողջ հողատարածքի 1/6 մասը։ Որքա՞ն է հողատարածքի մակերեսը, եթե ծիրանի այգու մակերեսը 1600մ2 է։ 

6․ 105 աշակերտ պետք է մեկնեն շրջագայության։ Ամենաքիչը քանի՞ 11 տեղանոց ավտոբուս պետք է վարձեն նրանք։ Քանի՞ ազատ նստատեղ կավելանա։ 

7․ Ավտոմեքենան 2ժ ընթացավ 60կմ/ժ արագությամբ, ապա արագությունը ավելացրեց 1/3 մասի չափով, և անցավ ևս 2ժ։ Որքա՞ն ճանապարհ անցավ նա այդ 4ժամում։

8․ Վերականգնի՛ր հավասարությունը։ 

3կգ350գ+=22կգ250գ

+65տ=72տ550կգ

220տ5ց-=12տ8ց

-2ց 75կգ=18ց45կգ

Խոսքում հաճախ դիմում են որևէ մեկին կամ որևէ բանի: Այն բառը, որը ցույց է տալիս, թե ում կամ ինչին է ուղղվում խոսքը, կոչվում է կոչական:

Օրինակ՝ Լսի՛ր, մայրի՛կ, ո՞վ է այնտեղ
Տխուր ձայնով ճտճտում:

Իբրև կոչական կարող է գործածվել առարկա ցույց տվող ամեն մի բառ: Ամենից հաճախ մենք, իհարկե, դիմում ենք տարբեր մարդկանց: Բայց երբեմն էլ մեր խոսքն ուղղում ենք կենդանիններին և նույնիսկ անշունչ առարկաներին:

Կոչականը կարող է դրվել նախադասության սկզբում, միջում կամ վերջում: Կոչականը նախադասության անդամներից անջատվում է ստորակետով և կրում է շեշտ վերջին վանկի ձայնավորի վրա:

Կոչականը հաճախ որևէ լրացում է ունենում: Եթե լրացումը նախորդում է կոչականին, ապա շեշտը դրվում է լրացման վրա, իսկ կոչականը գրվում է առանց շեշտի:

-Քեզ եմ կանչում, անուշի՛կ քույրիկ:

Եթե լրացումը հաջորդում է կոչականին, ապա շեշտը դրվում է միայն կոչականի վրա:

-Քեզ եմ կանչում, քույրի՛կ անուշիկ:

 Կազմի՛ր նախադասություններ, որտեղ կան կոչականներ:

Սոֆի՛ ես քեզ սիրում եմ:

Կամիլա՛, համակարգիչդ փակիր:

Շուշա՛ն ուրախ եղիր:

Քե՛զ եմ կանչում, իմ քույրիկ:

Արփի՛, աշխատիր:

Ի՛մ քույրիկ սիրում եմ քեզ:

Հայրիկ ա՛րի գնանք գիրք կարդանք:

Մայրի՛կ արի շախմատ խաղանք:

Առաչադրանքներ

1. 1 9-րդ մասը

2. 1 5-րդ մասը

3. 1 6-րդ մասը

4. 3 10-րդ մասը

5. 3 - 9 - րդ մասը

Վարժություն 2

250:5=50

3000:10=300

180:9=20

Մարմնի շարժման արագությունը  միավոր ժամանակում  նրա  անցած ճանապարհն է ։

70կմ/ժ  արագություն ասելով հասկանում ենք, որ մարմինը          1ժ-ում անեցել է 70կմ ճանապարհ։

Արագություն = Ճանապարհ : ժամանակ

Ճանապարհ= Ժամանակ  · Արագություն

Ժամանակ= Ճանապարհ ։  Արագություն

Խնդիրներ

• Բեռնատարը 740 կմ ճանապարհի առաջին 320կմ-ն անցավ 80կմ/ժ արագությամբ, իսկ մնացած մասը՝ 60կմ/ժ  արագությամբ։ Բեռնատարը քանի՞ ժամում  անցավ  այդ  ճանապարհը։

430ժ

• Գնացքը 2 օրում միևնույն արագությամբ անցավ 1620կմ ճանապարհ։ Առաջին օրը  նա ճանապարհի վրա  ծախսեց 10 ժամ, իսկ երկրորդ օրը՝  2 ժամ պակաս։ Որքա՞ն ճանապարհ նա անցավ առաջին օրը։

810կմ

• A քաղաքից միևնույն ուղղությամբ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա։ 8 ժամ հետո որքա՞ն կլինի նրանց միջև եղած հեռավորությունը, եթե առաջին ավտոմեքենան  ժամում անցնում է 60կմ, իսկ երկրորդը՝  80 կմ։

20կմ

• Երևանից հակադիր ուղղություններով  շարժվեցին երկու ավտոմեքենա։ Քանի՞ ժամ հետո նրանց միջև եղած հեռավորությունը կլինի 780կմ, եթե մեկը շարժվում է 70կմ/ժ արագությամբ, իսկ մյուսը՝ 10կմ/ժ-ով պակաս  արագությամբ։

780:70=1

• 480կմ հեռավորության վրա գտնվող 2  քաղաքներից միաժամանակ իրար հանդիպակաց  դուրս եկան երկու ավտոմեքենա  և  հանդիպեցին 3 ժամ հետո։ Առաջինը գնում էր 60կմ/ժ արագությամբ։  Որոշիր երկրորդ  մեքենայի արագությունը։

• A քաղաքից միաժամանակ հակադիր ուղղություններով  դուրս եկան երկու ավտոմեքենա ։ Առաջինի արագությունը 70կմ/ժ  էր, իսկ  երկրորդինը՝ 20 կմ/ժ -ով ավելի։ Որքա՞ն կլինի նրանց հեռավորությունը 3 ժամ հետո։
• Ինքնաթիռը քանի՞ կիլոմետր կթռչի 3 ժամում, եթե նրա թռիչքի արագությունը 800կմ/ժ է։
• Որքա՞ն ճանապարհ կանցնի կրիան 10 րոպեում, եթե նրա շարժման արագությունը 12 մ/ է։

My room is larger than yours.

The white car is fastest of the three cars.

Watching TV is more interesting than listening to the radio.

He is the cleverest boy in class.

She is richer than me.

They are the fastest runners of all.

Summer is hotter than winter.

Tom is the oldest of all.

The red tress is the most expensive of all.

John is taller than Jim.

A horse is bigger than a cat.

Tina is her shorter than her mother.

Luigi is fatter than Anton.

Sally isthe most beautiful girl in the class.